Osobom wjeżdżającym do Bydgoszczy rzucają się w oczy wielkie billboardy, na których widnieje wizerunek lekko uśmiechniętego mężczyzny w okrągłych okularach. To rodowity bydgoszczanin, Marian Rejewski, jeden z cichych bohaterów II wojny światowej.
Rejewski w 1932 roku złamał szyfr Enigmy, najważniejszej maszyny szyfrującej używanej przez hitlerowskie Niemcy. Sukces Rejewskiego i współpracujących z nim kryptologów z Biura Szyfrów, między innymi Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego, umożliwił odczytywanie przez Brytyjczyków zaszyfrowanej korespondencji niemieckiej podczas II wojny światowej przyczyniając się do wygrania wojny przez aliantów. Wraz Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim opracował techniki umożliwiające regularne odczytywanie szyfrogramów z Enigmy. Wyniki ich pracy, przekazane później Brytyjczykom, przyczyniły się do szybszego zakończenia wojny i ocalenia tysięcy istnień. Niestety, wkład Rejewskiego i pozostałych polskich kryptologów w rozszyfrowanie Enigmy został zapomniany. Sukces ten przypisywali sobie kolejno Francuzi, Brytyjczycy i Amerykanie. Dopiero w 1967 roku, po licznych publikacjach prasowych na temat tajemnicy Enigmy Rejewski ujawnił swój udział w złamaniu jej szyfru i napisał wspomnienia.
Fascynujący życiorys Rejewskiego oraz historia odczytania szyfru Enigmy stała się przedmiotem spotkania, które odbyło się 18 marca 2015 roku w Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Barcin. Tym samym biblioteka włączyła się w obchody Roku Rejewskiego, ogłoszonego przez Radę Miasta Bydgoszczy w uznaniu zasług genialnego swojaka. Do biblioteki przybyło kilkadziesiąt osób, by wysłuchać wykładu kustosza Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, płk Jerzego Lelwica. Kto nie był, niech żałuje! Wykład był fascynujący, nie tylko ze względu na ciekawy temat, ale także na osobę prelegenta, obdarzonego głębokim głosem i gawędziarskim zacięciem. Niemal półtorej godziny prelekcji minęło nie wiadomo kiedy, pojawiło się też mnóstwo pytań od publiczności. Dodatkową atrakcją była kopia Enigmy, którą zaprezentował płk Lelwic; patrząc na skomplikowanie maszyny oraz powstającego dzięki niej szyfru można jedynie westchnąć w podziwie dla geniuszu Rejewskiego i polskich kryptologów.
Olga Gralak-Ćwikła
{jcomments on}
