Przez ostatnie dwa lata w Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Barcin realizowany był cykl wykładów poświęcony życiu codziennemu ludzi w danych czasach – przedmiotów użytku codziennego ”Historia codzienności” oraz wystroju wnętrz „W salonie i w kuchni”. W 2016 roku rozpoczęto nowy cykl prelekcji, tym razem poświęcony historii sztuki, pod wspólnym tytułem: „Ale sztuka!”. Wykłady prowadzi, jak w poprzednich latach, pracownik czytelni Olga Gralak-Ćwikła.
Pierwsze spotkanie z cyklu, które odbyło się 17 lutego 2016 roku, poświęcone było początkom sztuki w prehistorii oraz sztuce dużych cywilizacji starożytności – Egiptu, Grecji i Rzymowi. Prelegentka zaprezentowała zebranym przykłady pierwszych powstałych w historii dzieł sztuki, starając się wyjaśnić jednocześnie genezę ich powstania, następnie przeszła do omówienia najważniejszych cech wyróżniających sztukę egipska, grecką i rzymską.
Początki sztuki związane są silnie z wierzeniami i religią. Malowidła naskalne w jaskiniach Lascaux i Niaux, czy słynne paleolityczne madonny, czyli posążki kobiet o obfitych kształtach były wyrazem wierzeń ówczesnych ludzi, próbą zaklęcia wiary w przedmiocie czy malowidle. Podobnie było w starożytnym Egipcie, gdzie sztuka miała funkcje służebną wobec religii, jak również władzy państwowej. Sztuka Egiptu cechuje się trwałością i względną jednolitością form artystycznych; w rzeźbie i malarstwie Egiptu stosowano tzw. kanon, czyli stały zbiór wzorców, reguł i metod wytwarzania dzieł sztuki.
Starożytna Grecja z kolei okres nieustannych poszukiwań nowych form wyrazu artystycznego; okres, który odcisnął ogromne piętno w światowej historii sztuki. Do dziś wpływ ówczesnych standardów dostrzec można w architekturze, na obrazach czy rzeźbach. Jest to na tyle niesamowite, że sztuka grecka powstawała w niesprzyjających warunkach politycznych ( ciągłe wojny pomiędzy greckimi państwami-miastami), na ograniczonym obszarze, przez stosunkowo krótki czas. Sztuka grecka, w odróżnieniu od egipskiej, skupiona była na człowieku, nie na religii. Architektura grecka była mniej monumentalna, bardziej elegancka, w rzeźbie poszukiwano ideału proporcji ciała ludzkiego, obecne były również tendencje realistyczne.
Zdobycze sztuki greckiej w dziedzinie rzeźby i architektury zagarnięte zostały przez Rzym, którego dzieła cechowały się zupełnie innym podejściem do istoty sztuki. Tak jak po Grecji pozostały nam między innymi filozofia, poezja, teatry, oraz wspaniała rzeźba, po Rzymie – akwedukty, drogi, wielkie budowle użyteczności publicznej (termy, cyrki itd.) czy dzieła służące utrwalaniu chwały cesarzy. Sztuka starożytnego Rzymu jest o wiele bardziej przyziemna i praktyczna niż grecka, lecz nie mniej ciekawa.
Olga Gralak-Ćwikła
