Narodowe Święto Niepodległości to najważniejsze święto państwowe w ciągu roku. Jest obchodzone dla upamiętnienia 11 listopada 1918 roku, kiedy to Polska odrodziła się po 123 latach niewoli. Z tej okazji w Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Barcin organizowane są wydarzenia nawiązujące do historii Polski – wieczornice, prelekcje, wykłady. Nie inaczej było w tym roku – 7 listopada w czytelni książnicy odbyło się spotkanie pt. „Pieśń moc daje, pieśń ocala”, prowadzone przez historyka Małgorzatę Jarocińską, a poświęcone dziejom polskich pieśni patriotycznych.
Pieśni patriotyczne pełną w polskiej kulturze i historii rolę wyjątkową. Powstawały przy okazji ważnych wydarzeń historycznych - zarówno tych chlubnych jak i tragicznych, notując emocje, które towarzyszyły Polakom w tym czasie. Śpiewane oficjalnie lub ukradkiem, budowały narodową tożsamość i poczucie wspólnoty, budziły ducha walki, dawały nadzieję.
Swą opowieść o polskich pieśniach Pani Jarocińska rozpoczęła od najstarszej – „Bogurodzicy”, powstałej na przełomie XIII i XIV wieku z ręki nieznanego autora. Początkowo pieśń religijna, z czasem zaczęła pełnić funkcję hymnu rycerstwa polskiego oraz częściowo - hymnu narodowego. Wiadomo, że pieśń tę odśpiewano podczas koronacji króla Władysława Warneńczyka – cały obrzęd koronacji odbywał się po łacinie, jedynie Bogurodzica wykonana została w języku polskim.
Kolejna pieśń, o której opowiadała Pani Jarocińska to „Hymn do miłości Ojczyzny” Ignacego Krasickiego, powstały w 1774 roku jako hymn dla Szkoły Rycerskiej. Dalsze pieśni omawiane na spotkaniu powiązane były już z czasem rozbiorów i kolejnymi próbami wyzwolenia kraju. Wśród wielu powstałych wtedy pieśni i piosenek należy wyróżnić tę, która od 1927 roku pełni funkcję oficjalnego hymnu Rzeczpospolitej Polskiej – tzw. Mazurek Dąbrowskiego. Pieśń, napisana w 1797 roku przez Józefa Wybickiego do melodii opartej na motywach ludowego mazura, była wyrazem nadziei, które społeczeństwo polskie wiązało z osobą Napoleona Bonapartego. Warto zauważyć, że silnym kontrkandydatem do miana hymnu pod odzyskaniu przez Polskę niepodległości była inna pieśń powstała w czasie rozbiorów – „Rota”, napisana w 1908 roku przez Marię Konopnicką jako wyraz protestu przeciw germanizacji w zaborze pruskim.
Także podczas II wojny światowej oraz później, w czasie Polski Ludowej powstawały utwory, które trafiły później do kanonu polskich pieśni patriotycznych. Spośród nich Pani Jarocińska omówiła dwie - „Czerwone maki pod Monte Cassino” oraz „Żeby Polska była Polską”. Pierwsza pieśń, napisana przez Feliksa Konarskiego do muzyki Alfreda Schultza powstała zaledwie na kilka godzin przez zdobyciem klasztoru na górze Monte Cassino przez żołnierzy polskiego 2 Korpusu Sił Zbrojnych. Druga natomiast, napisana w 1976 r. przez Jana Pietrzaka z muzyką Włodzimierza Korcza, ściśle wiąże się z ruchem Solidarności” oraz walką z władzą komunistyczną.
Olga Gralak - Ćwikła
