29 czerwca2017 roku w czytelni Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Barcin odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Cudze chwalicie, swojego nie znacie”, którego celem jest przedstawienie zabytków położonych na terenie miasta gminy Barcin oraz gmin okolicznych. Czerwcowe spotkanie poświęcone było wybranym zabytkom sąsiadujących ze sobą gmin Mogilno i Strzelno.
Oba miasta mogą poszczycić się zabytkami, których historia sięga do monarchii piastowskiej: wzniesiony z inicjatywy Kazimierza Odnowiciela klasztor benedyktynów w Mogilnie ze stanowiącym główny punkt kompleksu klasztornego kościołem pw. św. Jana Ewangelisty, czy rotunda św. Prokopa i kościół św. Trójcy i NMP z klasztorem norbertanek w Strzelnie, ufundowane przez członków możnego rodu Wszeborowiców.
Obecny kształt mogileńskiego klasztoru benedyktynów (od 2014 roku braci mniejszych kapucynów) jest wynikiem barokowej przebudowy z lat 1760-1797, jednak we wschodniej części kościoła pw. św. Jana Ewangelisty znaleźć można pozostałości pierwszej budowli romańskiej (krypta oraz fragmenty murów) oraz gotyckich nadbudówek.
Również zbudowany w końcu XII wieku strzeleński kościół św. Trójcy i NMP nie zachował swojej początkowej formy. Świątynia oraz przyległy klasztor uległy znaczącym przebudowom – w XV wieku oraz w II połowie XVIII wieku. Zachowane zabytki romańskie można oglądać we wnętrzu kościoła –wśród nich 7 kolumn, w tym unikatowe w skali kraju i świata kolumny pokryte płaskorzeźbionymi personifikacjami cnót oraz przywar. Ich zadaniem było objaśnienie nie potrafiącym czytać ani pisać parafianom, jakie cechy powinien mieć dobry chrześcijanin oraz jakich występków powinien się wystrzegać, by zasłużyć na zbawienie wieczne. Ponadto w świątyni zachowane zostały trzy tympanony pochodzące z pierwotnej romańskiej świątyni – fundacyjny, przedstawiający fundatora kościoła Piotra Wszeborowica oraz niezidentyfikowaną kobietę składających hołd św. Annie z dziecięcą Marią na ręku, tzw. północny, który niegdyś znajdował się nad wejściem głównym, przedstawiający Chrystusa Triumfującego w otoczeniu apostołów i ewangelistów, oraz tympanon z wyobrażeniem sceny Zwiastowania Maryi.
Położona obok kościoła św. Trójcy i NMP rotunda św. Prokopa wzniesiona została w drugim dziesięcioleciu XII wieku prawdopodobnie z fundacji syna Piotra Wszeborowica, Krystyna. Budynek, częściowo zniszczony wskutek zawirowań dziejowych, został odbudowany w dawnej formie w latach 50tych XX wieku. W budynku oglądać można rekonstrukcję tympanonu fundacyjnego, którego oryginał uległ zniszczeniu w 1945 roku.
Na spotkaniu mówiono także o kilku zabytkach świeckich – min. pałacach w Szczeglnie oraz Wieńcu, położonych na terenie gminy Mogilno.
Olga Gralak-Ćwikła
